Vladika koji je stvorio eparhije u dijaspori

In Memoriam – Vladika Lavrentije Trifunović (1936 – 2022)

Piše: Dr Marko Lopušina

Živko Trifunović, (Krupanj 1936), poznatiji kao episkop šabački Lavrentije preminuo je u Duhovnom centru „Sveti Sava” u Šapcu. Bio je najstariji episkop Srpske pravoslavne crkve i po godinama života (88) i episkopskog staža (54).

-Episkop je preminuo u miru i tišini, okružen sveštenstvom i molitvom, baš kako je i živeo – izjavio je sveštenik šabački Mirko Vilotić.

Vladika Lavrentije je bio narodni i svetski episkop. Zidao je hramove po Srbiji i svetu, ali je i razgovarao sa papom o hrićanskom i crkvenom jedinstvu. Poslednjih godina bio je bolešljiv, ali je neprestano radio.  Ostavio je ozbiljan trag u Srpskoj pravoslavnoj crkvi, posebno u srpskoj dijaspori u kojoj je bio misionar i prvi episkop.

Završio je dva razreda gimnazije u Loznici. Bogosloviju i Bogoslovski fakultet u Beogradu. Jeromonah je postao 1961. godine. Bio je duhovnik crkve Ružice na Kalemegdanu, paroh u Kupresu, profesor bogoslovije u manastiru Krka i vikarni episkop moravički (1967/69). U Londunu, marta 1969. ustoličen za episkopa Zapadno-evropskog i australijskog. Govorio je engleski, nemački i ruski jezik.

Sve do Drugog svetskog rata SPC nije imala organizovan crkveni život u zemljama Zapadne Evrope. Kako se izvestan broj srpskih episkopa, sveštenika i bogoslova našao se u nacističkim logorima širom Starog kontinenta, među njima su kao duhovnici bili patrijarh Gavrilo Dožić, episkop Nikolaj Velimirović, episkop Irinej Đorđević i preko pedeset srpskih sveštenika, sveštenomonaha i đakona. Oni su preuzeli duhovnu brigu o svome izbeglom narodu, pa se zato počeci organizovanja crkvenog života u Evropi vezuju za Nemačku i srpske logorske zajednice u njoj.

Prva srpska crkva osnovana je u logoru Osnabrik 1949. godine. A prva Eparhija zapadno-evropska i australijska 1969. godine. Prvi njen epsikop bio je vladika Lavrentije. Kao sveštenik SPC išao je po Starom kontinentu i pronalazio pravoslavne vernike i upisivao ih u crkvu. Od emigranata sa petog kontinenta sakupljao je podatke o Srbima u Austrliji. Išao je dva puta u posetu Australiji.

Eparhija zapadno-evropska i australijska je osnovana je na vanrednom zasedanju Svetog Arhijerejskog Sabora na sednici od 12. marta 1969. godine pod nazivom Srpska Prvoslavna Eparhija zapadnoevropska i australijska sa sedištem u Londonu. Tada je patrijarh srpski bio gospodin German Đokić.

Ova eparhija obuhvatala je svu srpsku dijasporu i  SPC u inostranstvu.  Imala je trinaest srpskih parohija: šest u Velikoj Britaniji ( Bermingem, Betford, Darbi, Kardif, London i Halifaks), pet u Nemačkoj (Diseldorf, Minhen, Osnabrik, Hanover i Berlin), jedna u Austriji u Beču, jedna u Francuskoj u Parizu i jednu u Australiji, u Melburnu.

Prvobitno sedište Eparhije zapadno-evropska i australijske je bilo u Londonu. U briatnskoj prestonici vladika Lavrentije je 1985. godine  venčao princa Aleksandra Karađorđevića sa princezom Katarinom. Tri godine kasnije sedište je prebačeno u Diseldorf. A potom (1978) u Himelstir.

Iz ove Eparhije zapadno-evropske i australijske izrasla je sedamdesetih godina prvo Eparhija zapadno-evropska, a potom devedesetih godina prošlog veka formirana je nova Eparhija srednjo-evropska.

Godine 1973. na petom kontinentu je stvorena Australijska eparhija SPC.  Sedište je bilo u Melburnu. Vodio je episkop Nikolaj Mrđa.  Već naredne 1974. godine promenila je ime i postala Eparhija asutralijsko-novozelandska, koju je takođe vodio vladika Nikolaj Mrđa.

Njeni episkopi potom su bili Vasilije Vadić (1978-1986), Longin Krčo (1986-1992), Luka Kovačević (1993-1999), Milutin Knežević (1999-2006), Irinej Dobrijević (2006-2011), koji je 2011. godine pretvorio u Mitropoliju autralijsko-novozelandsku, koju od 2016. vodi vladika Siluan Mrakić.  Eparhija ima 13 manastira i 37 parohija SPC.

Posle dve decenije služenja u dijaspori (1989) vladika Lavrentije je imenovan za episkopa šabačko-valjevskog, a potom (2006) za episkopa šabačkog.