Tekst američkog novinara o velikom srpskom duhovniku iz Čikaga

Sveštenik dr Miloš Vasin odlazi  posle 33 godine službe u Crkvi svetog Arhangela Mihaila, a u opširnom tekstu o ovom duhovniku piše Carrie Stenweg 

Ponekad su naši ljudi koje životni put ili poziv odvedu negde daleko cenjeniji i poštovaniji od strane onih drugih nego od nas samih. To ipak nije slučaj sa sveštenikom, teologom, profesorom, duhovnikom dr Milošem Vesinom, do pre koji dan paroha crkve Svetog arhangela Mihaila u Lensingu, koji je službujući u ovom gradiću nedomak Čikaga zaslužio poštovanje svih koj su imali tu priliku i čast da ga sretnu i upoznaju…

Oproštaj prote Vesina od ove parohije posle 33 godine predanog pastirskog rada bio je povod da američki novinar Carrie Steinweg u lokalnom magazinu Lansing Journal napiše tekst o srpskom svešteniku, koji prenosimo u celosti…

“Skrivena na zapadnoj strani grada, možda nećete ni znati da je Srpska pravoslavna crkva Svetog Arhangela Mihaila bila tamo osim ako je niste tražili.

Izgrađen 2001. u blizini raskrsnice 186. ulice i avenije Stoni Ajlend, čini se veličanstvenijim od većine građevina 21. veka. To podseća na ranije vreme. I koliko god impresivno i nostalgično izgledalo spolja, zastaje vam dah dok ulazite u svetilište. Oko klupa su prelepi murali sa scenama svetaca na plavoj pozadini sa pozlaćenim panelima iza oltara. Svetlost struji kroz staklene panele kupole, a unutrašnjost je ukrašena detaljnim umetničkim delima. Na trenutak zaboravite da ste u Lansingu, a ne u nekom drevnom gradu u Evropi.

To je mesto gde je otac dr Miloš Vesin predvodio bogosluženja od osveštanja zgrade u avgustu 2001. godine – to je ujedno bila i prva Srpska pravoslavna crkva osvećena od početka novog milenijuma – kao što je takođe ranije predvodio svoju sabraću, na drugoj lokaciji crkve u južnom Čikagu.

Nedavno je ujutru, nakon razgovora na srpskom sa sekretarom crkve, sedeo na stolici u crkvenoj kancelariji, u svojoj dugoj crnoj mantiji, sa grančicom bosiljka u ruci od prethodne noći, razmišljajući o 33 godine i četiri meseci koliko je služio kao sveštenik u crkvi pre planiranog penzionisanja krajem oktobra.

Životni put: religija, muzika, filozofija

Miloš M. Vesin je rođen u Novom Sadu, Srbija, od oca profesora, publiciste i pisca, i majke ekonomiste. Pohađao je Srpsku pravoslavnu bogosloviju Svetog Arsenija u Sremskim Karlovcima, a pohađao je i Osnovnu muzičku školu “Isidor Bajić” u Novom Sadu. Potom je pet godina studirao na Bogoslovskom fakultetu u Beogradu.

Godine 1977. otac Vesin, poznatiji kao otac Miloš, postao je direktor novoformiranog Svetosavskog horasa kojim je gostovao širom Evrope i snimio mnoge pesme. Profesionalno je pevao u beogradskom Pozorištu na Terazijama.

Proveo je osam godina živeći u Švajcarskoj na postdiplomskim studijama teologije i muzike i putovao je u Nemačku, Italiju, Francusku, Austriju, Švedsku, Holandiju, Sjedinjene Američke Države, Afriku, Aziju i Australiju predstavljajući Srpsku pravoslavnu crkvu na raznim međunarodnim konferencijama.

Oženio se svojom suprugom Draganom u junu 1990. godine i istog meseca je rukopoložen u sveštenika u Južnom Čikagu. Njegov sin Marko rođen je 1991. godine.

Otac Miloš je najdugovečniji sveštenik u istoriji Srpske pravoslavne crkve Svetog Arhangela Mihaila.

Saosećajan vođa

Njegova karijera obuhvata oko 8.300 bogosluženja, 724 krštenja, 277 venčanja, 1.002 sahrane, 11.000 poseta bolnicama i staračkim domovima i 4.300 osveštanih slavskih kolača. Slava je tradicija obreda veličanja sveca svoje porodice, koja se uglavnom sreće među srpskim pravoslavnim hrišćanima. Pojam „slava“ potiče od staroslovenske reči za „slavu“ ili „čast“ i duboko je negovana tradicija koja se prenosi generacijama srpskih porodica.

Iako postoje crkveni poglavari koji svoj posao uglavnom obavljaju unutar crkve u zajednici u kojoj njeni parohijani žive, Srpska pravoslavna crkva Svetog Arhangela Mihaila služi na širokom geografskom području sa parohijanima rasprostranjenim širom Čikaga i severozapadne Indijane. Otac Miloš je mnogo vremena proveo putujući da obiđe bolesne i stare.

„Nije bilo mnogo dana da nisam bio u bolnici ili staračkom domu“, rekao je. „Tokom svih mojih 33 godine skoro većina ili dobar deo su bili ljudi koji su imali 50 ili 60 godina ili više. Najveći deo mog vremena, osim crkvenih službi, bilo je služenje starijima i bolesnima”.

U širem području Čikaga postojale su 32 bolnice i 28 staračkih domova i smatrao je privilegijom biti tu za te parohijane u vreme kada im je to bilo potrebno.

„Puno će mi nedostajati“, rekla je Radmila Trikčić, iz Hajlenda, koja je sekretar crkve.

„On je moj mentor već 20 godina, i bio je blagoslov raditi sa čovekom poput njega. On je inteligentan. On je pravi džentlmen. On je toliko mnogo stvari koje je teško naći u čoveku.”

Služenje kroz teška vremena

Za svoje tri i više decenije vođenja crkve, otac Miloš je video mnoge promene u crkvi, svetu i ljudskom ponašanju.

„Mi smo tipična staračka parohija, a deca koja se sada rađaju su peta generacija rođenih u Americi. Imali su pretke koji su došli krajem 19. ili početkom 20. veka u Ameriku“, rekao je otac Miloš. „Poreklo naše crkve bilo je usko povezano sa industrijom čelika na južnoj strani Čikaga, a od početka kasnih 1960-ih ljudi su počeli da se iseljavaju iz tog područja i svuda. Sada imamo više parohijana u severozapadnoj Indijani nego u Ilinoisu.

Bilo je teško pratiti sve potrebe na tako širokom području.

„Parohijani bi mogli da žive od Valparaisa do Nejpervila i centra Čikaga do Lovela i svega između. Veoma je teško biti u kontaktu sa svim ljudima. Plus, tužna je istina da svake godine imamo više sahrana nego krštenja“, rekao je otac Miloš. “I dalje je to veoma živa i dinamična zajednica.”

Stefani Piržinski je bila prva beba koju je otac Miloš krstio u crkvi.

„Otac Miloš je sveštenik koji me je krstio, sahranio obe moje babe i dede po majci i dolazio je svake godine kod njih na slavu Arhangela Mihaila“, rekla je ona. “On je neko koga sam uvek poštovala i visoko cenila.”

Otac Miloš kaže da crkva mnogo ulaže u mlade u nadi da će ostati aktivni u crkvi. „Imamo priličan broj mešovitih brakova (gde je jedan od para van crkve) sa decom koja su izložena obema kulturama, i pokušavamo da to iskoristimo kao prednost, a ne kao trenutak razdvajanja“, rekao je on.

Kongregacija je nekada bila jedna od pet najvećih te vrste u Sjedinjenim Državama u prvoj polovini 20. veka. Sada je po veličini među župama Srednjeg zapada sa oko 500 domaćinstava – od kojih je oko polovina aktivno.

Nekada je bilo 1.500 domaćinstava“, ističe otac Miloš.

Kada je doneta odluka da se crkva preseli, Lansing je izabran ne zato što je na tom području bilo mnogo srpskog stanovništva, već zato što je bio geografski centar za oko 44 predgrađa gde su živeli parohijani. U gradiću Kritu je ranije kupljeno zemljište za buduću crkvu, ali se smatralo da je to predaleko da bi mnoge porodice mogle da putuju. Otac Miloš je rekao da u Lansingu živi samo sedam-osam porodica iz crkve. Sam Miloš je sa porodicom od preseljenja iz Srbije živeo u Lansingu.

Priznaje da promene u društvu koje su uticale na pohađanje crkve i učešće ne samo u njegovoj crkvi, već i u hrišćanskoj zajednici uopšte.

„Od početka 1990-ih sportske aktivnosti za decu se organizuju nedeljom. Došlo je do postepenog opadanja poštovanja bilo koje vrste autoriteta i, naravno, svih kulturnih promena u društvu koje ne mogu a da ne ostave svoje tragove u životu crkve. Svi novi vetrovi duvaju prema nama sa veštačkom inteligencijom, tabletima, mobilnim uređajima i drugom tehnologijom koja predstavlja izazov. Plaćamo veliku cenu kompjuterskoj eri“, rekao je on.

Takođe je imao izazov da vodi crkvu kroz vreme pandemije.

„Svakog dana nam se nešto dešavalo. Poštovali smo ograničenja kapaciteta i prostora, ali smo odigrali ogromnu ulogu za ljude u komšiluku“, objasnio je on. „Posle službe bih prošetao oko crkve i mnogi ljudi bi činili isto. Rekli bi mi ‘Hvala. Zvuk vaših zvona nam daje snagu. Znamo da se molite za sve.’“

Sveštenik i član porodice

U vreme svog službovanja, otac Miloš je učestvovao u mnogim inicijativama i podržao mnoge programe. Otvorena je i knjižara u kulturnom centru pod nazivom “Uska staza”.

„To je bilo veoma važno u misiji crkve“, rekao je otac Miloš. „Nije samo za parohijane, već i za druge koji žele da se upoznaju sa istorijatom crkve i crkvenim službama i arhitekturom.

„Došao je kao đakon u našu parohiju i rukopoložen je u staroj crkvi u Južnom Čikagu“, kaže nadzornica nedeljne škole Elena Višnjić. „Jedan od najvažnijih događaja nakon što je došao ovde bilo je otvaranje nedeljne škole tokom Božićnog i Uskršnjeg posta. Od tada smo to nastavili svake godine.”

Višnjićeva je rođena i krštena u crkvi. Njen otac je emigrirao iz Jugoslavije posle Drugog svetskog rata, prvo u Njujork, a zatim u Čikago, i otišao je da radi u fabrici Republic Steel.

„On je veoma dobar slušalac potreba ljudi. Uvek je tu kad je neko bolestan. Za sve nas on je naš sveštenik. Međutim, mnogi od nas ga smatraju članom svoje porodice”, rekao je Višnić. „Poznaje skoro sve po imenu. On je kao brat kojeg nikad nisam imala. Njegovo znanje je neverovatno. On vam može dati istoriju svega kada mu se postavi pitanje.”

Povratak kući sa 7,000 knjiga

Dok završava sveštenički staž u Lansingu, otac Miloš planira da se sa suprugom preseli kući – u Novi Sad u Srbiji. Kaže da je jedan izazovan deo tog poteza pakovanje lične biblioteke od oko 7.000 knjiga.

Prošlog vikenda za njega je održana proslava odlaska u penziju i njegove službene dužnosti će trajati do 22. oktobra. Odmah nakon toga odlazi kući u Srbiju. Novi sveštenik biće predstavljen pre njegovog odlaska.

Iako će se povući iz sveštenstva, nastaviće da predaje na Teološkoj školi u Libertvilu. Rekao je da će polovinu svog vremena provesti predajući onlajn i da će se vraćati u kampus dva ili tri puta godišnje na intenzivne kurseve.

„Imam već popunjen raspored“, rekao je otac Miloš.

Ove godine ima niz govorničkih angažmana u mestima kao što su Irska i Švajcarska. Početkom sledeće godine otputovaće u Australiju i Veliku Britaniju da govori.

„Uvek je bio veliki u svetskim putovanjima i bio je ambasador pravoslavnog hrišćanstva i razumnog života – pomalo filozof, čest gost predavač širom sveta i gost u mnogim različitim medijskim programima“, kaže gospođa Piržinski.

Istorija Crkve svetog Arhangela Mihaila

Istorija Srpske pravoslavne crkve Svetog Arhangela Mihaila seže u 1904. godinu kada je Južni Čikago proglašen za parohijski okrug sa nazivom Srpska pravoslavna parohijska oblast Svetog Ilije Južnog Čikaga. Crkvene službe su se održavale u salonima, salama i privatnim kućama. U to vreme u Americi nije postojala organizovana Srpska pravoslavna crkva, samo rasute zajednice i parohije koje su u to vreme bile pod ruskom duhovnom jurisdikcijom.

1906: Srpski sveštenici su se sastali da pokušaju da se organizuju i ruski mitropolit je imenovao prvog srpskog pravoslavnog sveštenika rođenog u Americi za dekana zaduženog za srpske misije. Takođe, prvi put izlazi “Američki Srborbran”, koji i danas postoji kao najstariji i najveći kontinuirano izdavani srpski list u zemlji. Pored toga, održava se i prvo krštenje u Crkvi Svetog Arhangela Mihaila.
1912: Veliki broj srpskih muškaraca napušta južni Čikago da se bori na strani Crne Gore i Srbije u Balkanskom ratu. Do 1913. godine crkva je bila pod jurisdikcijom u Beogradu, Srbija, a Srpska pravoslavna crkva Amerike je bila podeljena na istočni, srednjezapadni i zapadni okrug.
1919: Srbi u Čikagu konačno su dobili crkveni dom nakon što su parohijani kupili dansku luteransku crkvu. Prvi sabor Srpske pravoslavne crkve i škole održan je u Južnom Čikagu 9. marta 1919. godine.
1923: Osnovan je Srpski pravoslavni manastir i bogoslovska škola Sveti Sava u Libertvilu, Ilinois, gde će otac Miloš kasnije predavati.
1925: 200 parohijana je odobrilo kupovinu imovine za novu crkvu u ulici 98th & Commercial i pet parcela je kupljeno za 4.550 dolara.

1927: Osvecštana je nova crkva. Posle službe, posluženo je 60 jagnjadi, 10 svinja, 100 kokošaka, 100 sanduka i 10 1/2 bureta piva, i tri bureta vina.
1951: Parohija je sponzorisala prvi košarkaški turnir Srpske nacionalne federacije. Sa sve većim brojem vernika, crkvi se nadograđuje, a organizuje se sala i crkvena škola.
1956: Održavaju se prve službe na engleskom jeziku.
Kasnih1950-ih: Nakon nastavka rasta, kupuje se još imovine za piknik, igralište, zgradu za skladištenje i halu koja bi uključivala kuglanu sa 24 staze. Upis u nedeljne škole je toliki da se nastava izvodi u dve smene dok se gradi zgrada Nedeljne škole. U okviru Atletskog kluba Srpski orlovi iz Južnog Čikaga izgrađen je park male lige i održana je prva utakmica.

1960-te: Uvedeni je Izviđačka trupa, a proširene su i atletske staze. Decenija se završava trodnevnom proslavom u čast 50. godišnjice crkve Svetog Arhangela Mihaila.

1972: Kupljeno zemljište na Kritu sa planovima za buduću crkvu.

1980: Crkva odlučuje da potraži imanje bliže domovima parohijana. Godine 1981. crkva odobrava kupovinu 21,6 hektara zemlje u Lansingu za budući razvoj nove crkve.

1986: Crkveni društveni i kulturni centar je osveštan u Lansingu.
1990: U hramu je rukopoložen protođakon Miloš M. Vesin.
1998: Kupljeno je dodatno zemljište u Lansingu za izgradnju nove crkve.
2001: Nova zgrada crkve u Lansingu je osveštana u avgustu.

Nedeljna bogosluženja se održavaju u Srpskoj pravoslavnoj crkvi Svetog Arhangela Mihaila nedeljom u 9.30 časova. Svi su dobrodošli. Crkva se nalazi u ulici 1500 186th, Lansing, IL.

Tekst/Foto: The Lansing Journal/Carrie Steinweg (Preuzeto sa: Serbian Times)