Rusi koji su srpski narod voleli više od života

Piše: Dušan Marić

Dvadeset godina od završetka rata u BiH još uvek se ne zna tačan broj dobrovoljaca iz Rusije koji su poginuli braneći Republiku Srpsku.

Na spomeniku ruskim dobrovoljcima koji je pre pet godina podignut u Višegradu piše da je ratujući za odbranu srpskog naroda u BiH život položilo 37 ruskih dobrovoljaca. Ljiljana Bulatović, novinar i publicista iz Beograda, tvrdi da ih je najmanje 49 i da taj broj nije konačan.

-Ovo je još jedna srpska sramota. Ti mladići su ostavili svoje porodice, prešli hiljade kilometara i poginuli za nas Srbe, a mi prema toj njihovoj žrtvi nismo imali ni toliko poštovanja da popišemo njihova imena. Ali ništa neobično. Pa mi još nemamo tačan spisak svojih poginulih boraca i civila – kaže Špiro Knežić, predsednik boračke organizacije u srpskom Kupresu.

Sa Knežićem se slaže i Savo Cvjetinović, predsednik Društva srpsko-ruskog prijateljstva iz Bijeljine, koji ističe činjenicu da čak ni spomenik na Vojničkom groblju na Megdanu u Višegradu Srbi nisu podigli sami, već su korišćena i sredstva donatora iz Rusije.

-Dolaskom u Srbiju i svojim viteškim ponašanjem na ratištu braća iz Rusije su pokazala ljubav prema našem narodu i najuzvišenije moralne principe. Nismo im se odužili – kaže Cvjetinović.

Na istom groblju počivaju i Oleg Bondarec, Aleksandar Bočkarjov, Valerij Bikov, Valerij Gavrilin, Viktor Desjatov, Sergej Ivanov, Genadij Kotov, Roman Mališev, Petar Mališev, Sergej Mirončuk, Boris Neomenko, Jurij Petraš, Oleg Slaven, Aleksej Tamilin, Sergej Ivanov Jevgenjevič i Aleksandar Škrabov.

Aleksandar Bočkarjov Jurjevič (23) iz Voronježa poginuo je na Jevrejskom groblju u Sarajevu, 10.februara 1994.godine. Borio se u sastavu Trećeg ruskog dobrovoljačkog odreda.

Valerij Bikov (33) iz Petrograda bio je aktivni kapetan ruske vojske. Tri godine je proveo na ratištima u Višegradu i na Jevrejskom groblju, da bi u avgustu 1995. godine poginuo u Dobrinji.

Oleg Dmitrijevič (26) je na ratište u sarajevskoj Dobrnji, gde je pristupio jedinici Beli vukovi, stigao iz Kijeva. Na ratištu je proveo godinu dana, a poginuo je 20. novembra 1995.godine u Ozrenskoj ulici.

Valerij Gavrilin Dmitrijevič (32), iz Grodna u Bjelorusiji, u BiH je došao u novembru 1992. godine, sa diplomom ekonomskog fakulteta i ratnim iskustvom iz Pridnjestrovlja. Ratovao je u Višegradu, Goraždu i Sarajevu, kao pripadnik sva tri ruska dobrovoljačka odreda, a kraće vreme i u „Panterima“ iz Bijeljine. Pao je 5. aprila 1995. godine na Grbavici.

Viktor Desjatov Nikolajevič (39), iz Jakaterinburga, kozak odrastao u dečijem domu, ratnik iz Pridnjestrovlja, u Srpsku je stigao u martu 1993. godine, a poginuo je na Badnji dan 1994. godine, dok je na Jevrejskom groblju, kao borac 3. Ruskog diverzantskog odreda, pokušavao da od muslimanske vatre spasi trudnicu. Učestvovao je i borbama za Goražde.

U okolini Trnova, na planini Hum, 11. oktobra 1995.godine, poginuo je i Jurij Petraš Sergejevič (28) iz Bjelorusije. Aktivni oficir bjeloruske armije, u Srpsku i Bele vukove stigao je nekoliko meseci pre pogibije.

Roman Mališev Serafimovič (24), iz Vjatka, Kirov, u VRS je stigao sredinom 1994.godine, kao poslušnik Valamskog manastira, u kojem je služio tri godine. Borio se u sastavu 3. RDO i Belih vukova, najviše na Jevrejskom groblju. Poginuo je 25. oktobra 1994. godine u borbi na Mojševičkom brdu u Srpskom Sarajevu. Njegovo telo je ostalo na stratištu, ali je kasnije otkupljeno od neprijatelja.

Tri nedelje ranije, 3. oktobra, na Mojševičkom brdu smrt je pokosila i Petra Mališeva Anatoljeviča (27), iz Moskve. Ratnički zanat je ispekao u Pridnjestrovlju, a u BiH je stigao u decembru 1992. godine. Iza njega su ostale brojne bitke u vrletima oko Višegrada i na Jevrejskom groblju.

Sergej Mirončuk Aleksandrovič (25) je iz Odese, u Ukrajini. Od decembra 1993. godine bio je borac bataljona VRS iz sarajevske Dobrinje i Belih vukova iz Pala. Na Treskavici, nedaleko od Trnova, 18. juna 1995. godine pao je u ruke muslimana, koji su ga nakon zverskog mučenja ubili, pa razmenili.

Nije poznato odakle je Boris Neomenko Vladimirovič (21), koji je na ratištu proveo godinu dana, od leta 1993. do 3. oktobra 1994. godine, kada ga je smrt presrela na Jevrejskom groblju.

Oleg Slaven Stanislavovič (25) rodom je bio iz Donjecka. Od leta 1995. godine ratovao je u sastavu ruskog udarnog odreda Kasindolskog bataljona VRS i u Belim vukovima. Poginuo je u akciji oslobađanja Žepe, 24.jula 1995.godine.

Aleksej Tamilin Valerjevič (33), iz Krasnojarska, major u ruskoj miliciji, od jeseni 1994. godine učestvovao je u borbama oko Trnova, gde je 14. decembra iste godine i poginuo, kao borac Belih vukova.

Aleksandar Škrabov Vladimirovič (40), rođen u Litvaniji, u pomoć pravoslavnoj braći stigao je u leto 1994.godine iz Kerča, na Krimu, gde je službovao kao zastavnik u specijalnoj jedinici ruske mornarice. Kao dobrovoljac ratovao je u Angoli i Gruziji, a po dolasku u BiH na Jevrejskom groblju. Poginuo je u činu majora VRS, 4. jula 1994.godine, u jurišu na muslimanske položaje na Mojševičkom brdu.

O Sergeju Ivanovu Jevgenjeviču zna se da je bio iz Petrovgrada, da je u VRS stupio u septembru 1995. godine i da je poginuo u Sarajevu. Valerij Anisomov, iz Petrograda, poginuo je 1995. godine, a njegovi posmrtni ostaci otpremljeni su u Rusiju.

Za Viktora Jangonjeviča Valerjeviča je izvesno samo to da je rođen 1960. a poginuo 1995. godine. Još manje podataka zna se o poginulim ruskim dobrovoljcima Viktoru Gešatovu i Vladimiru Šašinovu. Samo ime prezime i zla sudbina.

Sergej Batalin Jurjevič (32) iz Moskve, bio je vojni lekar u 1. RDO. Lečio je ranjenike, učestvovao u bitkama, a stigao je i da se zaljubi u Srpkinju i oženi. U borbi za Tvirkoviće mina mu je odnela stopalo. Preminuo je u jesen 1993. godine. Sahranjen je u Crnući kod Višegrada.

Konstantin Bogoslovski Mihajlovič (20), sin jedinac, iz Pamira u Tadžikistanu, poginuo je 12. aprila 1993. godine, kao mitraljezac, junački braneći položaje na uzvišenjima Zaglavak i Stolac kod Višegrada, u kojem je i sahranjen. Da ne bi pao muslimanima u ruke, sam je aktivirao bombu. Kako bi bila bliže sinovom grobu, njegova majka Ljudmila preselila se u Crnu Goru.

Istog dana na Zaglavku pali su i Dimitrij Popov iz Petrograda i Vladimir Safonov Vasiljevič (36) iz Semipalatinska u Kazahstanu. Safonov je bio aktivni kapetan korvete. Obojica su na ratište u Srpskoj stigla samo dva meseca pre pogibije. Vasilij Ganijevski Viktorovič (33), rodom je iz Krimska u Krasnodarskoj oblasti, a živeo je u Saratovu. Poginuo je 12. januara 1993.godine, u selu Tvirkovići kod Višegrada, nekoliko dana nakon što je stupio u VRS i četiri dana pre svog rođendana. Sva trojica počivaju na vojničkom groblju u Višegradu.

I Genadij Kotov Petrovič, iz Volgodonska kod Rostova je u svojoj 33. godini život dao za odbranu srpskog naroda u BiH. U dobrovoljce je stupio u decembru 1992. godine, a 9. februara sledeće godine poginuo je u zasedi kod Višegrada, na dužnosti komandira kozačkog odreda. Godinu dana kasnije Genadijevi posmrtni ostaci preneti su u Volgodonsk, gde mu žive supruga i deca.

U rodni kraj, Adler u Krasnodarskoj oblasti, preneto je i telo Leonida Lučinskog (25), za kojeg se još zna samo toliko da je poginuo 1995. godine.

Koliko je poznato posmrtni ostaci još tri dobrovoljca koja su poginula u VRS počivaju na ruskoj zemlji. To su Viktor Samojlov (30) iz Novosibirska, Andrej Saponjenko (39) iz Rostova na Donu i Jurij Sičov (28) iz Kurgana u Čeljabinskoj oblasti.

Da bi pomogao srpskom narodu, Sergej Meleško Vladimirovič (27), iz gradića Mineralne Vode u Stavropoljskoj oblasti, napustio je službu u specijalnoj jedinici policije u Rigi, glavnom gradu Letonije. Sudbina mu nije dala da se „naratuje“. Poslednjeg dana septembra 1992. godine, nedaleko od Gacka, oklopno vozilo u kojem se nalazio nagazilo je na protivtenkovsku minu.

Andrej Nimenko Nikolajevič (20) iz Moskve je u leto 1992. godine ratovao u Pridnjestrovlju, u novembru je stupio u VRS, kao mitraljezac u 2. RDO, a 3. decembra iste godine poginuo u akciji oslobađanja Počivala kod Višegrada, gde je i sahranjen.

Jurij Pilipičik Pavlovič (28) iz Kišinjeva u Moldaviji živeo je u Odesi, a ratovao je u interventnoj četi Ilijaške brigade VRS. Poginuo je u muslimanskom napadu na Mojševičko brdo, Nišićka visoravan, 16. juna 1995. godine. Sada je u stroju 1.500 srpskih junaka na vojničkom groblju kod Sokoca.

Pored Anatolija Astapenkova iz ruskog grada Perma, početkom 1993. godine u pomoć VRS stigao je i njegov komšija Aleksandar Teptin Georgijevič (24). Učestvovao je u borbama kod Vlasenice, Skelana i Sarajeva. Nestao je 7. juna 1993. godine, kada se njegov 2. RDO, radi izviđanja, ubacio u rejon Čelopeka.

Mihail Trofimov Viktorovič (30) iz Divnogorska u Krasnojarskoj oblasti, završio je Novosibirsku višu vojnu školu. Učestvovao je u sovjetskoj intervenciji u Avganistanu, iz kojeg se vratio sa posledicama teškog ranjavanja i dva ordena Crvene zastave. Pre dolaska u BiH, živeo je u Odesi, gde je radio kao kaskader u Odeskom filmskom studiju. Bio je komandir 2. RDO. Tokom upada na neprijateljsku teritoriju, 7. juna 1993. godine, smrtno je ranjen. Sahranjen je u selu Prača, a kasnije su posmrtni ostaci preneseni u Kalinovku, Vinicka oblast u Ukrajini, gde žive njegovi roditelji.

Dimitrij Čekalin Jevgenjevič (21), planinar iz Moskve, prvo je ratovao u Pridnjestrovlju, a u decembru 1992.godine stupio je u 2. RDO VRS. Poginuo je 10. marta 1993. godine u Priboju na Majevici, gde je i sahranjen.

Procenjuje se da je tokom devedesetih godina na strani Srba u Bosni i Krajini ratovalo između šest stotina i sedam stotina ruskih dobrovoljaca, dok je nekoliko desetina branilo Srbiju od NATO agresije. Među njima se nalazio i Igor Strelkov, vođa ustanka koji je ruski narod u oblasti Donjecka i Luganska digao protiv ukrajinske hunte.

Većina njih borila se na sarajevskom i višegradskom ratištu, u sastavu Prvog, Drugog i Trećeg ruskog dobrovoljačkog odreda.

Junak sa Košara

Ruski dobrovoljci učestvovali su i u odbrani SR Jugoslavije od varvarske agresije NATO pakta 1999. godine. Jedan od njih, Vitalij Bulah Glebovič (34) iz Smidoviča, u Jevrejskoj oblasti Habarovskog regiona, ruski oficir, diplomac na višoj vojnoj školi u Omsku, poginuo je 19. maja 1999. godine, u žestokim bitkama koje su vođene na Prokletijama, na srpsko-albanskoj granici, u širem rejonu kasarne Košare.
Njegovi posmrtni ostaci još nisu pronađeni i sahranjeni.