Naučno potvrđeno: Krstionica kneza Višeslava je srpska, a ne hrvatska

Krstionica kneza Višeslava, nastala krajem 8. i početkom 9. veka, ima srpsko poreklo. O Višeslavovoj krstionici se raspravlja od njenog otkrića. Ona budi znatiželju arheologa, istoričara, drugih istraživača, ali i šire javnosti.

U naučnim krugovima dugi niz godina se vodi rasprava o tome da li se na krstionici spominje hrvatski ili srpski knez Višeslav.

Hrvati veruju da je ona preneta iz Nina 1746. godine u Veneciju, gde je i otkrivena 1853. godine. Međutim, arheoloških i drugih dokaza nije bilo da se krstionica nalazila u Ninu. Danas se nalazi u Muzeju hrvatskih arheoloških spomenika u Splitu.

Sa druge strane, srpski istoričari i arheolozi veruju da je reč o srpskom knezu Višeslavu poznatom iz spisa De administrando imperio vizantijskog cara Konstantina VII Porfirogenita iz 10. veka. Dok se nigde u istorijskim ili bilo kojim drugim izvorima ne spominje hrvatski knez Višeslav.

Krstionica kneza Višeslava otkrivena je u Gradskom muzeju Korer u Veneciji 1853. godine. Na njoj se nalazi natpis koji svedoči da ju je naručio sveštenik Jovan u vreme kneza Višeslava. U natpisu se govori o nameni krstionice da se u njoj kršteni očiste od grehova i spasu ispovedajući Svetu Trojicu, a sveštenik Jovan je u vreme vladara Višeslava („DVCI VVISSASCLAVO“), posvećuje Svetom Jovanu Krstitelju.

Prema stilskim odlikama datuje se u kraj 8. i početak 9. veka.

U radu, objavljenom u Zborniku radova Vizantološkog instituta, istoričar Predrag Komatina razmatra epigrafske karakteristike natpisa na krstionici i iznosi pretpostavke da bi se krstionica mogla pripsati „kotorskoj klesarskoj radionici iz vremena episkopa Jovana“.

Autor se u radu osvrnuo i na pretpostavke arheologa Đ. Jankovića, a koji je delio isto mišljenje o poreklu krstionice. Pokojni profesor je ukazao na epigrafsku sličnost krstionice sa onim ukrasima u ruševinama Manastira Sv. Arhanđela na Svetomiholjskoj Prevlaci kod Tivta u Boki Kotorskoj. Janković je na taj način hteo da locira prvobitnu lokaciju krstionice u ovom manastiru. Što je verovatno i uspeo.

Takođe, autor je u radu prihvatio i mišljenje arheologa M. Aleksića da je reč o srpskom knezu Višeslavu koga spominje Konstantin VII Porfirogenit.

Prema istoričaru Komatinu krstionica pokazuje sličnosti i podudarnosti sa natpisom kotorskog episkopa Jovana na arhitravu u kotorskoj Katedrali Sv. Trifuna iz 805. godine. Prema tome krstionica se može pripisati klesarskoj radionici kotorskog episkopa Jovana. Istovremeno ovoj radionici je savremena i splitska.

-Epigrafske sličnosti između natpisa na dva pomenuta spomenika su dovoljne da navedu na pretpostavku da su ih klesali majstori školovani u istoj klesarskoj školi. Izvesno je da krstionica ne potiče iz samog Kotora, jer bi u tom slučaju natpis na njoj bio datiran vladavinom savremenog vizantijskog cara, kao i drugi kotorski i južnojadranski natpisi, ali je nesumnjivo da potiče iz Boke Kotorske, a da li se prvobitno zaista nalazila u benediktinskom Manastiru Sv. Arhanđela na Svetomiholjskoj prevlaci kod Tivta, prvobitno podignutom upravo početkom 9. veka, ostaje da se potkrepi novim nalazima- zaključuje autor u svom radu.