Vladika sprema tužbu protiv patrijarha

Spor u vrhu SPC oko obnove crkve Svetog Save u Njujorku i čudan odgovor episkopa istočno-američkog Irineja na tužbu protiv Srpske crkve

Serbian Times je pisao o tome kako je biznismen srpskog porekla Don Živković, čija je građevinska kompanija “Zivkovic Connolly Architects” izvodila radove na obnovi crkve Svetog Save u Njujorku koja je izgorela u požaru na Uskrs 2016., podneo tužbu protiv Srpske pravoslavne crkve. A sada je usledio i iznenađujući odgovor na tužbu koji je uputila Istočno-američka eparhija SPC, na čijem čelu se nalazi vladika Irinej (Dobrijević).

Podsećamo…Don Živković, koji je od 2017 do 2021.godine sa svojom kompanijom radio na restauraciji crkve, u tužbi koju je adresirao na nekoliko institucija (Eparhije SPC u SAD i Kanadi, Srpsku pravoslavnu crkvu u Severnoj, Centralnoj i Južnoj Americi, Istočnoameričku eparhiju SPC, Crkvu Svetog Save u Njujorku i Odbor poverenika crkve Svetog Save) traži da mu se isplati 411,466 dolara na ime troškova dodatnih radova (tužbu možete pogledati OVDE). Ovaj sudski spor bio je i jedan od razloga prošlonedeljne posete patrijarha srpskog Porfirija Njujorku.

 

U odgovoru na tužbu (koji u celosti možete pogledati OVDE) možete pogledati , u koji je Serbian Times ekskluzivno imao uvid, Eparhija istočno-američka, kojom upravlja vladika Irinej, poriče sve navode tužbe skoro identičnom rečenicom: “Okrivljeni poriče bilo kakvo znanje ili informaciju koja je dovoljna da se formira uverenje u istinitost navoda sadržanih u stavu „X,Y,Z” Verifikovane tužbe. (“Answering Defendant denies any knowledge or information sufficient to form a belief as to the truth of the allegations contained in paragraph “XYZ” of the Verified Complaint”) u kojoj se samo menjaju brojevi paragrafa.

I ne samo to, već Eparhija i Irinej u svom odgovoru na tužbu (stavke 96, 97, 98 i 99) traže da ukoliko sud presudi u korist Živkovića i njegove kompanije, svu štetu, kao i troškove sudskog postupka i advokata, plate drugi tuženi, ukoliko se ispostavi da Eparhija nema odgovornost za učinjeno delo. Tako se u stavci 98 kaže:

“Ako je Tužilac pretrpeo štetu koju navodi u Tužbi krivicom drugih a ne Tuženog, onda je takva šteta pretrpljena isključivo krivicom saoptuženih: Eparhije SPC u SAD i Kanadi, Srpske pravoslavne crkve u Severnoj, Centralnoj i Južnoj Americi, Crkve Svetog Save u Njujorku i Odbora poverenika crkve Svetog Save, i ako tužilac treba da presudom dobije odštetu protiv odgovornih okrivljenih, oni (opet se poimence navode saoptuženi) će biće odgovorni u skladu sa običajnim pravom za potpuno obeštećenje Tuženog.”, što praktično znači da Eparhija istočno-američka zadržava pravo da tuži ostale institucije SPC navedene kao ko-tužene i od njih zahteva poravnanje, tačnije naplatu štete utvrđene sudskom presudom.

Što znači da bi se u tom slučaju kao optuženi između ostalog mogao naći i patrijarh Porfirija, koji po hijerarhiji i dužnosti zastupa ostale tužene institucije SPC, među njima i crkvu Svetog Save, koju je odlukom Sinoda od Irineja preuzeo na upravljanje pre nešto više od dve godine.

Zanimljivo je, s ovim u vezi, istaći da je Don Živković svojevremeno angažovan upravo na preporuku vladike Irineja (Dobrijevića). Živković je Srbin poreklom iz Australije, gde je svojevremeno i upoznao Irineja, koji je tamo službovao kao vladika pre dolaska u Ameriku.

Sukob patrijarha i vladike Irineja

Da li je ovaj odgovor na tužbu Eparhije istočno-američke samo pravna retorika kojom se štite njeni interesi ili je posredi razmimioilaženje Eparhije sa vrhom Srpske pravoslavne crkve više ćemo znati uskoro, kada i ostali Tuženi budu odgovorili na Tužbu.

O tome da između Patrijaršije i patrijarha Porfirija s jedne, te Eparhije i vladike Irineja s druge strane, već nekoliko godina postoji tinjajući sukob govori i činjenica da je Porfirija prilikom prošlogodišnje, ali i ovogodišnje posete Njujorku, nije dočekao Irinej, nego sveštenik Živojin Jakovljević, koga je vladika u dva navrata smenjivao sa mesta paroha crkve Svetog Save, da bi ga na to mesto vratio patrijarh lično.

Valja podsetiti da su upravo obnova izgorelog hrama, smene sveštenika Živojina Jakovljevića i višegodišnji sukobi koje su parohijani i crkvena uprava imali sa vladikom Irinejem bili povod da se odlukom Sinoda SPC od 21. decembra 2021. godine Crkveno-školska opština Svetog Save i pripadajuća parohija poveri na duhovno staranje i upravljanje patrijarhu Porfiriju.

U pokušaju da, u cilju pravovremenog obaveštavanja javnosti, dobijemo odgovore od institucija SPC koje je tužila kompanija “Zivkovic Connolly Architects” obratili smo se Patrijaršiji i patrijarhu Porfiriju, zatim Eparhiji istočno-američkoj, od kojih do objavljivanja ovog teksta nismo dobili odgovor.

S druge strane, iz Školsko-crkvene uprave crkve Svetog Save u Njujorku su poručili da za sada ne žele da komentarišu slučaj.

Radove nije odobrila Uprava crkve?

Suština sukoba između Dona Živkovića sa jedne, i crkvene uprave sa druge strane, koja je rezultirala ovom tužbom, jeste u tome da radovi koje je Živkovićeva kompanija naknadno izvodila na crkvi, barem po rečima ljudi iz Uprave, nisu bili odobreni sa njihove strane.

-Živkovićeva kompanija je bila dužna da sve dodatne radove koji nisu bili predmet preliminarnog ugovora o obnovi crkve prijavi i prosledi na odobrenje crkvenoj upravi. Oni to nisu učinili već su Upravu doveli svršen čin tako što su samo poslali fakture za izvršene radove, koje ovi nisu želeli da plate, kaže za Serbian Times dobro obavešteni izvor iz crkvenih krugova.

On takođe dodaje da se obnova crkve odužila mimo svih planova, kao i da su troškovi obnove prevazišli sve procene i očekivanja:

-Iako je procenjeno da će do sada obavljeni radovi na renoviranju spaljenog hrama koštati nešto preko 3 miliona dolara trošak se u međuvremenu popeo na više od 8 miliona dolara. Zbog toga je svojevremeno 2017. došlo i do sukoba između Povjereništva, osnovanog od strane skupštine Crkveno školske opštine, a sastavljenog od stručnjaka na polju finansija, prava i trgovine nekretninama, i vladike Irineja. Povereništvo je tada podnelo ostavku zbog sukoba interesa Dona Živkovića, koji se prvo volonterski prijavio da vodi obnovu crkve, a onda je unajmio svoju arhitektonsku firmu “Živković Konoli” kao izvođača radova.

Treba istaći da je mnogo bure između parohijana, Uprave i vladike Irineja izazvala i ponuda za otkup vazdušnih prava za izgradnju oblakodera na parkingu koji se nalazi neposredno pored crkve Svetog Save na Menhetnu. Prvobitna ponuda od 80 miliona dolara kasnije je povećana na celih 100 miliona, a sukobi su nastali oko toga ko je ovlašćen da direktno pregovara sa investitorima koji su bili zainteresovani za izgradnju poslovne zgrade.

U tim previranjima mogle su se čuti i optužbe da je crkva namerno zapaljena da bi dogovor o prodaji vazdušnih prava što brže bio postignut.

Tokom prošlogodišnjeg obilaska parohije Svetog Save u Njujorku patrijarh je istakao kako obnova crkve mora ići brže, o čemu je Serbian Times pisao.

Tekst: Serbian Times Foto: Privatna arhiva