Misteriozni tuneli ispod najstarije kuće Beograda

22. новембар 2023. Zdravko Elez 207 Views 0 Comments

Najstarija kuća u Beogradu se nalazi u ulici Cara Dušana broj 10 i danas se nalazi pod zaštitom države kao spomenik kulture.

Ova kuća i još identičnih šest sagrađene su u vreme austrijske rekonstrukcije Beograda u periodu od 1724. do 1727. Kuće su izgrađene prema Regulacionom planu beogradske varoši pukovnika Nikole Doksata de Moreza u nekadašnjoj Dugoj ulici.

Prvi vlasnik bio im je Elijas Flajšman, remenski majstor i savetnik u opštinskom veću, koji se doselio u Beograd nakon austrijskog osvajanja grada 1717. Iz tog razloga, mnogi kuću u današnjem broju 10 nazivaju „Flajšmanova kuća“, koja je bila druga u nizu od Kalemegdana.

Po povratku Turaka 1740. ovih sedam zdanja bila su jedna od retkih građevina iz austrijskog doba koje su ostale sačuvane. Međutim, mnoge istorijske neprilike koje su zadesile grad do 1930. dovele su do toga da je do danas „preživela“ samo jedna od njih sedam.

Kuća predstavlja baroknu građevinu sa lučnim svodovima i sastoji se od podruma, prizemlja i sprata. Prizemlje je izgrađeno od kamena i opeke, a na strani prema ulici nalazi se glavni ulaz i dva bočna otvora za lokale. Tokom 19. veka dograđen je i sprat sa potkrovljem na kome je bilo smešteno četiri stana. Glavni ulaz vodio je kroz tunel do zidanog stepeništa u dvorištu, koje je vodilo na trem sa koga se ulazilo u hodnik na spratu. Dubok i vodom potopljen podrum prostire se ispod cele zgrade, a isti je zaintrigirao pažnju javnosti tokom Drugog svetskog rata.

Tadašnji stanovnici ove kuće viđali su često kako Nemci dolaze u ovaj podrum kako bi iskopavali tunele, koji su danas zatrpani, polusrušeni i potopljeni mutnom vodom. Misterija koja je ostala do današnjeg dana je nepoznat razlog zbog kog su ovi tuneli kopani.

Prema legendi koja se priča, ovi podzemni tuneli koji vode prema Savi povezuju Beograd i Zemun ispod reke, ali zbog njihove nepristupačnosti nije bilo mogućnosti da se to istraži. Poslednja rekonstrukcija ove građevine bila je 1932. od kada potiče sadašnja krovna konstrukcija sa nadzidanim fasadnim vencem.

Danas kuća u Cara Dušana 10 predstavlja spomenik kulture koji se nalazi pod zaštitom grada i države. Konstruktivni sklop je sačuvan u celini, dok krov potiče iz vremena poslednje obnove. Prvobitna funkcija kuće bila je stambeno-poslovna, što je ostalo do dan danas tako. U prizemlju se nalaze dva lokala, a na spratu se nalaze dva stana i dva poslovna prostora. Iako je kulturno dobro, kuća se danas nalazi u oronulom stanju, a najveći problem stanarima prethodnih godina predstavljao je krov koji prokišnjava što je uzrokovalo otpadanje maltera sa njega.

Izvor: Danas