Izložba u austrijskoj prestonici: Tragovi bečkih Srba
Piše: Marko Lopušina
U Petoj bečkoj opštini Margareten, koju predvodi naša Silvija Janković, otvorena je postavka knjige i fotografija o srpskim toponimima i našoj kulturnoj baštini
Pod pokroviteljstvom Silvije Janković, predsednice Pete bečke opštine 8. maja 2025. godine, svečano je otvorena izložba „Tragovi bečkih Srba”, autora Svetlane Matić i Marka Lopušine. Izložba je nastala po istoimenoj knjizi. Dizajnirao ju je Dušan Borisavljević, a kroz projekat, njenu izradu finansiralo je Ministarstvo kulture Republike Srbije.
Autroka prof. Svetlana Matić je pozdravila sve prisutne i zahvalila se Siviji Janković što je omogućila da se izložba otvori u prostorijama Magistrata. Istakla je da se srpska zajednica ponosi činjenicom da prvi put Silvija Janković, jedna Srpkinja, već pet godina uspešno vodi opštinu Margareten. Napomenula je da Srbi treba više politički da se angažuju, kako bi mogli da utiču na donošenje odluka u gradskom i saveznom parlamentu.
Sa druge strane dobrodošlicu je poželela i Silvia Janković, koji su došli i posetili Skupštinu pete bečke opštine. Istakla je svoje srpsko poreklo i da je dete gastarbajtera.
-S obzirom da sam dugi niz godina politički aktivna, podržavam sve aktivnosti srpske zajednice, a posebno angažovanje Svetlane Matić i Austrijsko-srpsko kulturnog društva “Vilhelmina Mina Karadžić”. Istorija je bitna da se znaju naši koreni i naše poreklo, a o tome možemo saznati iz Svetlaninih knjiga. Naša deca su se rodila ovde, a mi Srbi moramo da budemo deo grada i stub bečkog društva – zaključila je predsednica Janković.
U znak zahvalnosti za podršku u radu društva, prof. Svetlana Matić joj je uručila zahvalnicu ASKD “Vilhelmina Mina Karadžić”.
Govoreći o izložbi i sadržajima panela, prof. Matić je istakla:
-Srbi su već pet vekova prisutni na austrijskom tlu. Zajedno su sa Austrijancima stvarali i gradili ovu zemlju, a vezuje ih i zajednički kulturno-istorijski život. Beč je najveći srpski grad po broju Srba u rasejanju. S pravom ga nazivamo Vukov Beč, jer je reformator srpskog jezika živeo i stvarao pola veka u alpskoj prestonici.
Akademik Svetlana Matiće je istakla značaj i podršku koju je Vuku u radu, korespodenciji i prevođenju, pružala njegova ćerka Mina. Sa ponosom je naglasila činjenicu da je društvo koje je osnovala pre šest godina, postavilo spomen-ploču prvoj srpskoj slikarki, na zgradi u Rasumowskygasse 22, u trećem bečkom okrugu, pored biste njenog oca. Naglasila je da podržava inicijativu da jedna ulica u Beču ponese ime Vuka Karadžića. Govorila je o prvim srpskim štamparijama, poznatim delima koja su u njima štampana, poput Njegoševog „Gorskog vijenca”, Vukovog „Srpskog rječnika”, „Pesama” Branka Radičevića, Daničićeve „Borbe za srpski jezik i pravopis”, Novine serbske, itd.
Napomenuto je da je Paula Preradović, poreklom Srpkinja, napisala austrijsku himnu, a da je direktor Bečke opere Bogdan Roščić, poreklom Beograđanin. Olivera Miljković je prvakinja Bečke opere i trenutno živi u Beču. Mnogi srpski slikari su se školovali u Beču, poput Uroša Predića, Paje Jovanovića, koji je iznedrio čak devet portreta Francu Josefu.
Od 57 srpskih lokacija prikazanih na ovoj izložbi upamćene su tri vile Miloša Obrenovića u Beču.Knjaz je u jednoj od njih 1847. godine organizovao prvi srpski Slovenski bal, gde se izvodio Srpski kadril, koga je naručio od Johana Štrausa Mlađeg, uz prisustvo tri hiljade zvanica. Važan je i značaj i doprinos Milutina Milankovića, koji se školovao, doktorirao i predavao na Tehničkom fakultetu u Beču. Gradio je velike objekte po Austriji.
-Mi Srbi ostavili smo duboke korene, a tragove ostavljamo i dalje. Važno je da formiramo Srpski kulturni centaa u Beču, u kome živi oko dvesta hiljada Srba, kako bismo Austrijance bolje upoznali sa našom kulturom. Sa tim predlogom sam se obraćala i nadležnim institucijama u Beogradu – rekla je profesorka Svetlana Matić, nastavnica u austrijsoj školi za decu balkanskog porekla.
Književnica dr Vjera Rašković Zec, recenzent knjige i izložbe „Tragovi bečkih Srba” je istakla da je mnogo mesta i srpskih destinacije u Beču i da ih naši ljudi moraju posetiti i saznati što više o njima. Prof. Svetlana Matić je Vjeri Rašković uručila zahvalnicu za podršku u radu društva “Vilhemina Mina Karadžić” iz Beča. Autroka izložbe Svetlana Matić se zahvalila i na podršci koju pruža Ambasada Republike Srbije u Beču i ambasador Marko Blagojević, u obeležavanju važnih godišnjica, kao što je to bio slučaj prošle godine, kada je svečano obeleženo 200 godina od rođenja Branka Radičevića.
Nakon što je predsednica Pete opštine Silvia Janković izložbu proglasila otvorenom, posetioci su je sa velikom pažnjom obišli i posmatrali. I potom razgovarali uz druženje, do kasnih večernjih sati.
Ovoj kulturnoj manifestaciji, prisustvovali su, između ostalih, Bojan Zrnić, general ispred Misije OEBS u Beču, Maša Manić, vicekonzul u Ambasadi Republike Srbije u Austriji, Željko Tomić, novinar, prevodilac Mira Varga, prof. Milica Lađević, Nataša Pajković, književnica, Aleksandar Stanković, predsednik Asocijacije srpskog folklora, arheolog Dušan Rašković, Slobodan Cojić i drugi.
Sledeća kulturna manifestacija, a povodom obeležavanja 150 godina od rođenja Mileve Marić, biće održana 22. maja 2025. godine, u 19 sati, u istoj sali Magistrata u Petoj bečkoj opštini. Tada će biti promovisana knjiga prof. Svetlane Matić „Heroina života-Mileva Marić Ajnštajn”, u organizaciji Austrijsko-srpskog kulturnog društva „Vilhelmina Mina Karadžić”.
