Istina o četničkom vojvodi Uglješi Radiću
EKSKLUZIVNO Srpski heroj koji je stradao u Norveškoj žrtva je i istorijske nepravde komunista
Istaživao i tekst napisao: Branko Dimović Dimeski
Vojvoda Uglješa Radić bio je istaknuti srpski nacionalista i pripadnik četničkog pokreta koji je stradao u norveškom logoru tokom Drugog svetskog rata.
Njegova životna priča predstavlja sudbinu hrabrog čoveka koji se, kao i mnogi drugi, borio za slobodu svog naroda, samo da bi posle rata bio pogrešno predstavljen u javnosti kao pripadnik partizanskog pokreta. Ova neistina, koja je unesena u istorijske dokumente, predstavlja veliku nepravdu ne samo prema njemu, već i prema njegovoj porodici i idealima za koje je stradao.
Život i borba
Rođen 6. juna 1908. godine u Sarajevu, Uglješa Radić je po profesiji bio inženjer agronomije, a po vojnom zvanju rezervni pešadijski kapetan 1. klase. Iako je bio mlad i obrazovan čovek koji je mogao da vodi miran život, odlučio je da se bori za ideale u koje je verovao.
Radić je od ranih dana bio uključen u četnički pokret koji je predvodio Kosta Pećanac, a potom je postao deo organizacije Dragoljuba Draže Mihailovića, koja je organizovana u odgovoru na okupaciju Jugoslavije od strane nacističke Nemačke. Tokom ustanka protiv okupatora 1941. godine, Radić je predvodio manji odred koji je operisao u rejonu Velikog Jastrepca, planinske oblasti u južnoj Srbiji. Njegov angažman u ustanku bio je posvećen borbi za oslobođenje naroda od nemačke okupacije, a ne političkoj ili ideološkoj pripadnosti bilo kom drugom pokretu.
Hapšenje i stradanje u Norveškoj
Nemačka policija uhapsila je Uglješu Radića 10. marta 1942. godine u Prokuplju. Posle hapšenja, Radić je bio odveden u niški logor, a potom na Banjicu, odakle je kao prinudni radnik poslat u Norvešku. Tokom boravka u logoru, vojvoda Radić je pokušao da organizuje bekstvo zajedno sa nekolicinom drugih zatvorenika. Nažalost, pokušaj bekstva bio je neuspešan, i Radić je poginuo 1943. godine u borbi za slobodu.
Njegovo telo je sahranjeno na ratnom groblju u Botnu u Norveškoj, gde i danas počiva kao jedna od bezbrojnih srpskih žrtava stradalih tokom Drugog svetskog rata u logorima i na prinudnom radu širom Evrope. Pored njega, u norveškim logorima bili su zatočeni i drugi istaknuti oficiri i pripadnici Jugoslovenske vojske u otadžbini, među kojima je važno pomenuti pukovnika Stanka Diklića i poručnika Dušana Damjanovića Dutinu. Prema istraživanju , više od 95 odsto logoraša i dece koji su bili poslati u smart u Norveškoj zapravo bili su Srbi i zato su ubijani.Istorijska Nepravda i Pitanje
Istinitosti popisa
Nakon završetka Drugog svetskog rata, kada je novi politički režim došao na vlast u Jugoslaviji, mnogi učesnici rata, uključujući i Uglješu Radića, bili su prikazani kao pripadnici partizanskog pokreta, bez obzira na to da li su zaista bili njegovi pripadnici ili su pripadali drugim formacijama. Radić je, na žalost, jedan od onih koji je pogrešno popisan kao pripadnik partizanskog pokreta.
Ovo je stvorilo zamagljenu sliku o njegovoj istinskoj ulozi u ratu i dovelo do toga da se njegovo ime ne nađe u pravom kontekstu istorije. Zbog toga je bitno da se ovakve greške isprave i da se omogući da svako dobije zasluženo mesto u istoriji, bez obzira na političke promene i ideološke stavove.
Istorijske činjenice
Sećanje na vojvodu Uglješu Radića i sve žrtve ratnih progona u Drugom svetskom ratu predstavlja dužnost prema svim stradalima. Bez obzira na njihovu pripadnost ili poreklo, sve žrtve zaslužuju poštovanje i istinito predstavljanje njihovih života. Istorijski podaci pokazuju da je na hiljade Srba bilo deportovano u nemačke logore u Norveškoj, a broj preživelih je bio mali.
Radić i drugi srpski stradalnici tamo su doživeli krajnje surove uslove, prinudni rad i često mučenja, ali su se hrabro borili do kraja. Kroz priznavanje istorijskih činjenica i ispravljanje netačnih naracija, može se pokazati poštovanje prema Radiću, Dikliću, Damjanoviću i svim ostalim koji su stradali za svoje ideale. Potrebno je podići svest o ovakvim slučajevima i istrajati u istorijskoj istini koja će na ispravan način predstaviti pravi doprinos svakog pojedinca.
Priča o vojvodi Uglješi Radiću simbolizuje složenost i tragediju ratne istorije Srbije, ali i potrebu za istinom koja premašuje političke narative i propagandu. Njegov primer je podsetnik da se žrtve moraju poštovati i čuvati od zaborava u skladu sa istorijskim činjenicama. Ispravljanje nepravdi u pogledu stradalih i njihove stvarne uloge u ratu važno je ne samo radi njih, već i radi novih generacija koje bi trebalo da uče istoriju svog naroda bez nametnutog ideološkog utemeljenja.