Zašto se Tito odrekao pomoći Britanaca u Crnoj Gori?
Britanski komandosi u Dubrovniku u novembru 1944. godine, stoje pred stojem partizana. Ovi vojnici bili su deo većeg kontigenta koji je iskrcan na jugoslovenskom primorju kako bi zajedno sa svojim jugoslovenskim saveznicima, Titovim partizanima, napadao nemačke jedinice u povlačenju iz Grčke koje su krenule jadranskom obalom.
U kasnijoj posleratnoj jugoslovenskoj istoriji nije gotovo bilo nikakvog pomena učešća tog britanskog kontigenta u žestokim borbama koje su se vodile u Crnoj Gori tokom novembra i decembra, posebno u bici za oslobođenje Risna u Boki gde je njihova ubojita artiljerija slomila nemački otpor u Risnu i prisilila ih na kapitulaciju, zatvorivši tako ovaj pravac za povlačenje Vermahta ka Pelješcu.
Iz Boke su britanski komandosi i artiljerci otišli ka Nikšiću i Podgorici i bombardovali Nemce kod Bioča ali su zbog Titove paranoje da će, uprkos dogovoru Staljina, Ruzvelta i Čerčila o bezrezervnoj podršci Titu, oni vratiti Kralja Petra u zemlju, morali da se povuku u Italiju. Iako je snažna i ubistvena britanska artiljerija ovog kontigenta bila nešto što bi itekako umanjilo stradanje partizana u narednim bitkama.
Paranoji Josipa Broza naročito je doprinelo to što se u isto vreme kod generala kraljevske vojske Dragoljuba Mihailovića u štabu već nalazi američka vojna misija u sklopu operacije Halyard, i to što u Grčkoj britanske trupe počinju da slamaju komunističku gerilu. Umesto da se bore protiv Nemaca u Jugoslaviji, iskusni i prekaljeni britanski komandosi vraćeni su na front u Italiji…
Tekst: Bane Gajić
