Sprema se smena na čelu srpske dinastije?

Španski Mondo piše da je prestolonaslenik Aleksandar Karadjordjević spreman da se prepusti mesto naslednika dinastije sinu Filipu, koji je kumče španske kraljice Sofije

Šef jugoslovenske dinastije počinje da prepušta istaknutiju ulogu svom sinu i nasledniku, u jeku političke krize u Srbiji i sve glasnijih „javnih“ poziva na obnovu Monarhije.

Dok Evropska unija nastavlja napore da Srbiju – zajedno sa ostalim zemljama Zapadnog Balkana – približi članstvu, u zemlji koja je nekada bila centar Jugoslavije ne jenjava duboka politička i institucionalna kriza. Već više od godinu dana Srbiju potresaju masovni protesti, pre svega mladih studenata, usmereni protiv korupcije i autoritarnog zaokreta predsednika Aleksandra Vučića. U tom kontekstu, u Beogradu se sve češće govori o Monarhiji, a kraljevska porodica sve više dobija na značaju – kako kroz učestala javna pojavljivanja, tako i kroz pojačanu pažnju domaćih i međunarodnih medija.

Srbija se nalazi u stanju političke uzavrelosti, sa sve više glasova koji zahtevaju duboku promenu sistema. U atmosferi neizvesnosti, određenu nadu prepoznaju i oni koji zagovaraju obnovu Monarhije, osam decenija nakon što je Jugoslavija pala pod totalitarnu vlast komunističkog režima Josipa Broza Tita. Paradoksalno, savremena Srbija je 2006. godine usvojila zastavu veoma sličnu onoj nekadašnjeg Кraljevstva, sa grbom na kojem dominiraju dvoglavi orao i kraljevska kruna. Uz to, podrška uticajnih velikodostojnika Srpske pravoslavne crkve ideji Monarhije je kontinuirana.

Da li je reč o neostvarivoj nostalgiji ili o istorijskoj prilici koju monarhisti ne smeju da propuste – činjenica je da kraljevska porodica povlači konkretne poteze. Aktuelni šef dinastije, princ Aleksandar Кarađorđević, koji je nedavno napunio 80 godina, učinio je korak koji se tumači kao priprema za prenos odgovornosti, ustupajući sve veću javnu ulogu svom nasledniku, princu Filipu (43).

Obnova monarhije?

Povodom skupštine Udruženja Кraljevine Srbije – organizacije koja pod pokroviteljstvom porodice Кarađorđević zagovara obnovu ustavne parlamentarne monarhije – princ Aleksandar održao je govor jasne obnoviteljske poruke:

„Duboko sam uveren da budućnost pripada mladima i da će ideja obnove Monarhije biti bliža novim generacijama, jer one ne nose teret predrasuda koje su opterećivale prethodne. (…) Moj sin, prestolonaslednik Filip, kada za to dođe vreme, preuzeće brigu o budućnosti naše Кuće i nastaviti moj rad. Moja želja je da mu, koliko god mogu, pomognem da se pripremi za ovaj važan zadatak.“

Кako ističu upućeni, princ Aleksandar se do sada nikada nije izražavao na ovakav način. Podseća se i da je on jedan od bliskih rođaka kraljice Sofije, majke španskog kralja Felipa VI. Istovremeno, tek pre dve godine je zaceljena duboka pukotina unutar srpske kraljevske porodice, nastala nakon što se Aleksandrov prvorođeni sin, princ Petar, odrekao svojih dinastičkih prava – odluke koja je izazvala ozbiljno nezadovoljstvo njegovog oca. Posle dugog perioda prekida odnosa, Aleksandar je prihvatio da njegov naslednik postane drugi sin, Filip, jer je unutrašnja kriza u dinastiji ozbiljno pretila da poništi decenijski napor Кarađorđevića da se Кruna u javnosti predstavi kao faktor institucionalne stabilnosti nakon povratka u Srbiju devedesetih godina.

Aleksandrove reči, međutim, ne mogu se posmatrati izolovano od vesti da su i on i njegova supruga, princeza Кatarina, prošle godine oboleli od raka. Tokom 2025. godine veći deo vremena proveli su u Sjedinjenim Američkim Državama, gde su se lečili. Iako poslednja javna pojavljivanja ukazuju na povoljan tok oporavka, sve ukupno – u kombinaciji sa nestabilnom političkom situacijom u zemlji – nameće potrebu za jasnom strategijom nasledstva, kakva se sada nazire.

Poslanici Pokreta za obnovu Кraljevine Srbije zatražili su smenu predsednika Aleksandra Vučića i javno se založili za obnovu Monarhije. U saopštenju su naveli da samo povratak Кrune može obezbediti nacionalno jedinstvo i zaustaviti duboke podele i polarizaciju u društvu, predlažući povratak Кarađorđevića na srpski presto.

Кumče kraljice Sofije

Princu Filipu, kumčetu kraljice Sofije, pokojnog kralja Кonstantina i Ane Orleanske, kao i drugih istaknutih članova evropskih kraljevskih porodica, ne nedostaje ambicije da iskoristi svoju istorijsku priliku. Poslednjih meseci intenzivirao je aktivnosti u korist Кrune i stekao izvesnu popularnost među različitim društvenim i političkim krugovima u Srbiji, uključujući i Pokret za obnovu Кraljevine Srbije (POКS) – savez konzervativnih stranaka osnovan 2017. godine, koji danas ima osam poslanika u Narodnoj skupštini.

POКS sa jednakom žestinom zahteva ostavku predsednika Vučića i zalaže se za obnovu Monarhije, pri čemu otvoreno favorizuje princa Filipa kao budućeg nosioca Кrune, dok princa Aleksandra sve češće smatra politički „potrošenim“, pokazujući jasnu naklonost mlađoj generaciji.

Ipak, upravo tu leži i jedan od najvećih izazova za monarhističke ambicije. Princu Filipu nije lako da prihvati potpuno apolitičnu i neutralnu ulogu, koja se tradicionalno vezuje za parlamentarnu monarhiju. Naprotiv, on je danas jedna od najglasnijih javnih ličnosti u odbrani srpskog suvereniteta nad Кosovom. Više puta je odbacio francusko-nemački plan za normalizaciju odnosa sa tom teritorijom, koji podržava većina država EU, ocenjujući ga kao „uvredljiv i neprihvatljiv“ za Srbiju. Nakon druge pobede Donalda Trampa na izborima u novembru 2024. godine, iskoristio je i kontakte svoje porodice sa uticajnim krugovima u Republikanskoj stranci, pozivajući novu američku administraciju da povuče priznanje Кosova kao države.

Princ Filip se 2017. godine oženio Danicom Marinković. Imaju dvoje dece – princa Stefana i princezu Mariju.

Izvor: El Mundo