Ovde je streljano 80 000 ljudi

Na pola puta između najviše tačke Beograda i samog centra grada, na jedanaest kilometara od Slavije i isto toliko od Avale, na teritoriji opštine Voždovac, u naselju Jajinci, nalazi se Spomen-park Jajinci. To je mesto velikog stradanja; mesto na kome bi trebalo govoriti tiho, a ići mimohodom.

Spomen-park je podignut na lokalitetu gde su nemačke okupatorske trupe, za nepune tri godine tokom Drugog svetskog rata, streljale oko 80,000 ljudi.

Čim su ušli u Beograd, Nemci su osnovali koncentracione logore širom grada, ali je Beograd bio jedina prestonica u okupiranoj Evropi, koja je imala logore i na urbanom području.

Prostor dotadašnjeg strelišta oružanih snaga Kraljevine Jugoslavije u Jajincima, okupator je ogradio i koristio za streljanje zatvorenika iz logora Banjica, Topovske Šupe i Sajmište. Likvidacije su sprovođene svakoga dana, od sredine 1941. godine do kraja 1943. Stradali su Srbi, Jevreji, Romi, ali i ostali taoci fašističkog režima.

Već te iste 1943. i početkom 1944. godine, Nemci prikrivaju tragove genocidnih namera, Gestapo vrši organizovano uklanjanje tragova, ekshumaciju tela i spaljivanje ostataka.

Na jesen 1944. godine, generali Peko Dapčević i Vladimir Ivanovič Ždanov, kao komandanti trupa koje su 20. oktobra oslobodile Beograd, polažu i prve vence na ovom mestu, koje će nakon rata postati spomen-park.

Izgradnja spomen obeležja i uređenje celog parka je izvođeno u etapama. Na ulazu u strelište, 7. jula 1951. godine podignut je prvobitni spomenik žrtvama fašizma, autora vajara Stevana Bodnarova i arhitekte Leona Kabilja. Nakon toga sledi niz konkursa za novo i monumentalnije rešenje, takmičenja, tribine i rasprave, ali uprkos trudu nadležnih, finalno rešenje nije pronađeno pune tri decenije.

Kasnije, 1960. godine ustanovljen je Spomen-park, a odlukom Skupštine grada Beograda 1986. godine, Spomen-park Jajinci je proglašen kulturnim dobrom – znamenito mesto. Centralni monumentalni spomenik žrtvama fašizma, gde se i danas polažu venci, izgrađen je 1988. godine i delo je vajara Vojina Stojića.

Spomen-park Jajinci je sinonim za najveće stratište na teritoriji okupirane Srbije i jedno od najmasovnijih mesta stradanja tokom Drugog svetskog rata na području čitave bivše Jugoslavije.

Obiđite park, ali uvek s pijetetom prema nastradalima na ovom prostoru.